Een gat in je opgebouwde verblijfsrechten? Soms toch recht op een EU langdurig ingezetene status

Het komt regelmatig voor dat vreemdelingen worden geconfronteerd met een intrekking met terugwerkende kracht van hun verblijfsvergunning. Bijvoorbeeld een kennismigrant die zijn baan kwijt raakt en het niet lukt binnen drie maanden een andere baan te vinden. Of een vreemdeling met een verblijfsvergunning “verblijf bij partner” waarvan de relatie uitgaat. Door de intrekking met terugwerkende kracht ontstaat er vaak een verblijfsgat tussen twee verblijfsvergunningen in. Dit gat zorgt ervoor dat de opbouw naar vijf jaar voor het verkrijgen van het Nederlanderschap en het verkrijgen van een permanente verblijfsvergunning opnieuw begint te tellen. Een verblijfsgat kan dus grote consequenties hebben voor vreemdelingen die hun verblijfsrecht in Nederland willen bestendigen.

Formeel beperkt verblijfsrecht: telt niet mee maar vormt geen onderbreking van de vijf jaar.

Voor wat betreft het verkrijgen van de status als EU langdurig ingezetene is het niet altijd zo dat een verblijfsgat ervoor zorgt dat een vreemdeling de opgebouwde verblijfsjaren verliest. Dit is het geval als de periode waar de intrekking betrekking op heeft als “formeel beperkt verblijfsrecht” kan worden aangemerkt. Maar wat is “formeel beperkt verblijfsrecht” ook wel genoemd procedureel verblijfsrecht?Het begrip “formeel beperkt verblijfsrecht” komt uit de richtlijn langdurig ingezetenen.

Een “formeel beperkt verblijfsrecht” bestaat:

• als een vreemdeling in een periode geen verblijfsvergunning had, maar wel in afwachting was van een beslissing op een aanvraag;
• als een vreemdeling in een periode geen verblijfsvergunning had, maar wel een bezwaar- of beroepsprocedure had lopen.

IND stelt zich op het standpunt dat dit procedureel verblijfsrecht pas ingaat vanaf het moment dat het bezwaar of beroep is ingesteld. Ons kantoor heeft in een zaak van een cliënt aangevoerd dat dit een te beperkte uitleg is van het begrip “formeel beperkt verblijfsrecht”. [1]

De periode waarover de intrekking gaat moet ook als formeel beperkt worden beschouwd. De rechtbank Den Haag, zittingsplaats Amsterdam, heeft ons daarin gelijk gegeven: de periode waarover de bezwaar- en beroepsprocedure gaat is ook formeel beperkt. Het beperktere standpunt van IND is volgens de rechtbank niet in lijn met het doel van de richtlijn langdurig ingezetenen waaruit volgt dat het belangrijkste criterium voor de verwerving van de status van langdurig ingezetenen de duur van het verblijf op het grondgebied van een lidstaat is. Wat betekent dit nu concreet?

Casus

Stel dat een kennismigrant een verblijfsvergunning heeft, geldig tot 1 januari 2025. Op 1 maart 2024 raakt hij zijn baan kwijt. Per 1 juni 2024 treedt de kennismigrant in dienst bij een nieuwe werkgever. Op 1 september 2024 komt hij erachter dat dit bedrijf nog geen erkend referent is. Op 1 oktober 2024 wordt het bedrijf alsnog erkend referent. Bij besluit van 1 november 2024 wordt de verblijfsvergunning van de kennismigrant met terugwerkende kracht ingetrokken van 1 juni 2024 tot 1 oktober 2024. De kennismigrant maakt hiertegen op 3 november 2024 bezwaar. IND stelt zich op het standpunt dat het formeel beperkt verblijfsrecht ingaat op 3 november 2024, het moment dat het bezwaar is ingesteld. Met dit standpunt zou de kennismigrant nog steeds een verblijfsgat hebben tussen 1 juni 2024 en 1 oktober 2024. De rechtbank heeft nu geoordeeld dat het formeel beperkt verblijfsrecht ook geldt voor de periode 1 juni 2024 tot 1 oktober 2024: de periode waarover het bezwaar gaat. Zijn verblijf in Nederland is gestart op 1 januari 2021. Dus dat betekent dat de kennismigrant op 1 mei 2026 in aanmerking komt voor de status als EU langdurig ingezetenen.

Belangrijke aandachtspunten

Een aantal belangrijke aandachtspunten bij dit onderwerp:

• Formeel beperkt verblijfsrecht zorgt ervoor dat de periode van voor het verblijfsgat mee telt bij de opbouw naar vijf jaar. De periode zelf telt niet mee.
• Bij het aanvragen van de status als EU langdurig ingezetene moet de vreemdeling over een niet-tijdelijke verblijfsstatus beschikken.
• Voor het aanvragen van het Nederlanderschap of het verkrijgen van een nationale verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd mag er geen verblijfsgat zijn, dus ook geen formeel beperkt verblijfsrecht.

Tot slot: formeel beperkt verblijfsrecht wordt waarschijnlijk geschrapt.

De Europese Commissie heeft een gewijzigd voorstel van de Richtlijn langdurig ingezetenen gepresenteerd. In dat nieuwe voorstel is het formeel beperkt verblijfsrecht geschrapt.[2] Dit heeft hoogstwaarschijnlijk tot gevolg dat Nederland deze bepaling ook zal schrappen in de regelgeving. Onduidelijk is wanneer dit het geval zal zijn.

Meer informatie nodig? Neem contact op met ons kantoor.

[1] Zie ons eerdere nieuwsbericht hierover: https://www.kroesadvocaten.nl/nl/eu-langdurig-ingezetene-verblijfsvergunning-en-formeel-beperkt-verblijfsrecht/. [2] COM (2022) 650.